De post-pandemische stadsplanning: de 20-minuten wijk

De pandemie is niet alleen onze steden aan het veranderen maar ook de manier waarop wij leven. De transformatie is inmiddels in gang gezet dus is het niet meer dan normaal dat wij ons afvragen welke invloed dit zal hebben op onze dagelijkse ruimtes, want naast het feit dat deze voorzien in onze dagelijkse behoeften, vormen ze ons ook als mens. 
Als we de huidige trends in Europa en de rest van de wereld volgen, zou het antwoord in de theorie van de “20-minuten wijk” - of de “15-minuten stad” - kunnen liggen waarbij de essentiële voorzieningen voor het dagelijks leven, voor de gezondheid, voor scholing en voor de ontwikkeling van onze hobby’s en passies op minder dan 20 minuten lopen - of fietsen - liggen van ons huis, met gemakkelijk toegankelijke zones voor voetgangers en fietsers. 
Melbourne en Parijs zijn voorbeelden van steden waar deze interessante theorie al toegepast is; de Australische metropool is dan ook de bakermat van het concept van de “20-minute neighbourhood”, een concept dat ook door de Frans-Colombiaanse geleerde theoretisch is uitgewerkt als “the 15 minutes city”. Laten we eens bekijken wat het precies inhoudt. 

De invloed van de stedelijke ruimte op het welzijn: het belang van nabijheid, harmonie en toegankelijkheid 

De stedelijke omgeving waarin wij leven is van grote invloed op ons algehele welzijn: het positieve resultaat van het dagelijks leven wordt gegeven door de interne ruimtes die we bezoeken, door de externe ruimtes waarin we ons bewegen.
Als alleen al van A naar B gaan (huis, werkplek, openbare ruimtes, enz.) stress oplevert, hoe kunnen we dan verwachten een gezond dagelijks leven te leiden? 
Hierover heeft de Deense architect Jan Gehl zich in 2012 ook al uitgesproken in de tekst Steden voor mensen, waarin hij uitlegt dat het fundamenteel is de inwoners en hun behoeften te bestuderen bij ieder architectonisch project.
Om een voorwaarde voor echt welzijn te kunnen creëren, is het dan ook essentieel dat er rekening wordt gehouden met de afstanden die we dagelijks af moeten leggen, met de voorzieningen tot onze beschikking in de buurt van waar we wonen en werken, en met het gemak waarmee we ons kunnen verplaatsen tussen deze essentiële onderdelen van ons dagelijks leven. 
In de visie van de 20-minuten wijk zijn al deze elementen in evenwicht: alleen zo is het daadwerkelijk om mogelijk om te leven in een stad “op mensenmaat”. 
Aan welke eigenschappen moet een stad die georganiseerd is volgens het principe van de 20 minuten voldoen? 

“De 20-minuten wijk”: eigenschappen

Professor Carlos Moreno definieert deze visie als “een concept van de stad die de tegenovergestelde richting van de moderne stadsplanning opgaat”: we hebben nu, meer dan ooit tevoren, niet alleen de mogelijkheid maar ook de noodzaak, om de stedelijke ruimtes opnieuw te bekijken, ook om tegemoet te komen aan nieuwe veranderingen - die niet te stoppen zijn - verbonden aan, bijvoorbeeld, deze nieuwe noodzaak van het thuiswerken. 
 
Een plek als deze moet de volgende vier eigenschappen hebben:

1. Ecologisch verantwoord, om te zorgen voor een groene en duurzame stad

2. Alles moet vlakbij zijn, om de afstand tussen werk en thuis te verkleinen

3. Solidariteit, om te zorgen voor saamhorigheid

4. Betrokkenheid, opdat alle inwoners actief deelnemen aan de transformatie van hun woonplek.

 
De 15-minuten stad, aldus professor Moreno, is een poging van de stedelijke omgeving om zich te verzoenen met de mensen die er wonen. Hiervoor moeten we voortbouwen op drie hoekstenen: 

• Het ritme van de stad moet de mensen volgen, niet de auto’s

• Iedere vierkante meter moet meerdere toepassingsgebieden hebben

• De wijken moeten ontworpen zijn om er te kunnen leven, wonen en welvaren zonder de noodzaak zich steeds te verplaatsen: de verplaatsing wordt zo een keuze en geen verplichting. 

Hoe ervaren de steden de 20-minuten wijk: het voorbeeld van Melbourne en Parijs

De burgemeester van de Ville Lumière gebruikt de Ville du quart d’heure als troef in zijn verkiezingsprogramma om herkozen te worden, waarbij hij de Parijzenaren een stedelijke revolutie voorlegt.
In dit geval zorgt de visie van de “15-minuten” niet alleen voor innovatie vanuit sociaal en cultureel oogpunt, maar is het ook een mogelijk antwoord op de pandemie: als de afstanden die afgelegd moeten worden kleiner zijn, is ook het risico op massale verplaatsingen, grote menigten en besmettingen kleiner. 
In Melbourne is er daarentegen een dertigjarig programma ingesteld, dat van 2017 tot 2050 loopt, om zo de stad geleidelijk in “20-minuten wijken” te transformeren: het proefproject is al gestart en er worden ook metingen uitgevoerd voor wat betreft de exacte afstanden en de tijd die nodig is om de voorzieningen te bereiken. 
 
En als de toekomst van de stad ligt in de nabijheid van wat we nodig hebben, dat wil zeggen op 15/20 minuten afstand van huis, dan zullen we eenzelfde benadering binnenshuis moeten toepassen; om te zorgen voor een dimensie waarin ons welzijn voorop staat, creëert de architectuur ruimtes met voorzieningen op mensenmaat, nu meer dan ooit tevoren. 
De pandemie die zorgt voor deze stedelijke transformatie is ook van invloed op de plek waar we wonen: dit zorgt voor nieuwe mogelijkheden om onze dagelijkse ruimtes opnieuw in te delen en ze functioneler te maken, maar ook leefbaarder, door kleine balkonnetjes opnieuw in te richten of door onze leefruimte uit te breiden in de tuin. 
Corradi hecht bijzonder veel waarde aan het maken van projecten waarin comfort en leefbaarheid op maat voorop staan, die aangepast kunnen worden aan de behoeften van wie er iedere dag leeft: zo komen er innovatieve producten tot stand, van uitstekende kwaliteit, voor een betere beleving van ons huis ... en van onze stad.